ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΟΣ

Η χειρουργική αντιμετώπιση της υπογονιμότητας ενδείκνυται σε συγκεκριμένες παθήσεις στον άντρα ή στην γυναίκα που μπορεί να αντιμετωπιστούν χειρουργικά και να οδηγήσουν σε σύλληψη είτε με φυσικό τρόπο είτε με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

• H βασική πάθηση που μπορεί να αντιμετωπισθεί χειρουργικά είναι η σοβαρής μορφής κιρσοκήλη (δηλαδή η διόγκωση φλεβών που περιβάλλουν τον όρχι), εφόσον υπάρχει και παθολογικό σπερμοδιάγραμμα. Σε μια τέτοια περίπτωση, η χειρουργική αντιμετώπιση είναι αναγκαία, δεν οδηγεί όμως πάντοτε σε βελτίωση του παθολογικού σπερμοδιαγράμματος. Σε ένα ποσοστό 40-50% το σπερμοδιάγραμμα δεν θα βελτιωθεί σημαντικά μετά από πάροδο 6μηνών από το χειρουργείο. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η παρουσία ελαφράς ή και μέτριας κιρσοκήλης είναι αρκετά συχνή και δεν απαιτείται χειρουργική θεραπεία, ιδιαίτερα μάλιστα εάν το σπερμοδιάγραμμα είναι φυσιολογικό ή ελαφρά επηρεασμένο.
• Σε περιπτώσεις αζωοσπερμίας ή βαριάς ολιγοασθενοσπερμίας είναι δυνατόν να βρεθούν ζωντανά σπερματοζωάρια με τη βιοψία όρχεος. Πρόκειται για χειρουργική επέμβαση κατά την οποία διανοίγεται ο όρχις και λαμβάνεται ένα μικροσκοπικό κομμάτι στο οποίο είναι πιθανό να βρεθούν ζωντανά σπερματοζωάρια, τα οποία στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθούν για μικρογονιμοποίηση (ICSI) κατά τη διάρκεια εξωσωματικής. Η συλλογή μπορεί να γίνει είτε από τον όρχι (TESA-TESE) είτε από την επιδιδυμίδα (MESA-PESA) Το σπέρμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα ή να καταψυχθεί για μελλοντική χρήση.

Στη γυναίκα:

Aντιμετωπίζονται χειρουργικά αρκετές παθήσεις που σχετίζονται με υπογονιμότητα.
Η μεγάλη εξέλιξη της ενδοσκοπικής χειρουργικής (Λαπαροσκόπηση, Υστεροσκόπηση) τα τελευταία 25 χρόνια έχει περιορίσει πολύ την ανάγκη για ανοιχτά χειρουργεία (Λαπαροτομία) όσον αφορά τα προβλήματα υπογονιμότητας.

Η Υστεροσκόπηση: έχει θέση στην υπογονιμότητα τόσο διαγνωστικά όσο και θεραπευτικά. Σε αρκετές μονάδες εξωσωματικής η διαγνωστική υστεροσκόπηση, ο έλεγχος δηλαδή της κοιλότητας της μήτρας με το υστεροσκόπιο, γίνεται ως εξέταση ρουτίνας πριν από την πρώτη προσπάθεια εξωσωματικής για το ζευγάρι.

Η επεμβατική υστεροσκόπηση είναι η ενδεδειγμένη μέθοδος στην:

• Αφαίρεση ενδομητρικού πολύποδα
• Αφαίρεση υποβλεννογόνιου ινομυώματος (ινομυώματος δηλαδή που προβάλλει στην κοιλότητα της μήτρας)
• Διατομή συγγενούς διαφράγματος της μήτρας
• Λύση συμφύσεων του ενδομητρίου (σύνδρομο Asherman), που έχουν προέλθει είτε από φλεγμονή είτε από προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις στη μήτρα

Η Λαπαροσκόπηση: παίζει όλο και σημαντικότερο ρόλο στη θεραπεία παθήσεων που σχετίζονται με υπογονιμότητα. Η διαγνωστική λαπαροσκόπηση δεν μπορεί να θεωρηθεί αναγκαία εξέταση ρουτίνας σε υπογόνιμα ζευγάρια. Έχει θέση, όμως, είτε όταν ο γιατρός υποπτεύεται την ύπαρξη ενδομητρίωσης, η θεραπεία της οποίας είναι δυνατόν να αυξήσει τη γονιμότητα της γυναίκας, είτε μετά από 1-2 αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής, ιδιαίτερα εάν υπήρχαν καλής ποιότητας έμβρυα.

Η επεμβατική λαπαροσκόπηση αποτελεί τη μέθοδο εκλογής στην:

• Αφαίρεση ινομυωμάτων μεγαλύτερων από 4-5 εκατοστά
• Αφαίρεση κύστεων στην ωοθήκη
• Λύση συμφύσεων στην κοιλιά οι οποίες φράζουν τις σάλπιγγες και διαταράσσουν την σαλπιγγοωθηκική σχέση (αποκατάσταση ανατομίας)
• Αφαίρεση «βουλωμένων» σαλπίγγων (υδροσάλπιγγες) που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την προσπάθεια εξωσωματικής
• Θεραπεία ενδομητρίωσης, είτε με την μορφή ενδομητριωσικών κύστεων στην ωοθήκη είτε με τη μορφή εστιών ενδομητρίωσης στο περιτόναιο