ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ

Είναι συμπαγή καλοήθη μορφώματα διαφόρων μεγεθών, τα οποία αναπτύσσονται στο τοίχωμα της μήτρας. Ανάλογα με τη θέση και το μέγεθός τους, μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές στην περίοδο, υπογονιμότητα και αύξηση του όγκου της μήτρας.

Τα ινομυώματα αποτελούν την πιο συχνή γυναικολογική πάθηση. Ένα ποσοστό 40-50% των γυναικών δημιουργεί και αναπτύσσει ινομυώματα στη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας. Η ηλικία που εμφανίζονται είναι συνήθως μετά τα 35, αλλά, πιο σπάνια, μπορεί να εμφανιστούν και σε ηλικίες κάτω των 30.

Διακρίνονται σε 3 τύπους, ανάλογα με τη θέση τους:

Η μήτρα μπορεί να δημιουργήσει ινομυώματα μέσα στο εσωτερικό της, το ενδομήτριο (υποβλεννογόνια), στο τοίχωμά της (ενδοτοιχωματικά) και τέλος στην εξωτερική της επιφάνεια (υπορρογόνια). Τα ενδομήτρια ινομυώματα δημιουργούν συνήθως υπογονιμότητα και μηνορραγίες. Τα τοιχωματικά μπορούν κι αυτά να προκαλέσουν προβλήματα, όπως και τα προηγούμενα, όταν ξεπεράσουν το μέγεθος των 4-5 εκατοστών. Τα εξωτερικά ή υποορογόνια, όπως ονομάζονται, σπανίως προκαλούν ενοχλήσεις και χειρουργούνται μόνο σε περιπτώσεις που, λόγω μεγέθους, πιέζουν τα γύρω όργανα.

Τα ινομυώματα φαίνεται να τα δημιουργεί ο ίδιος ο οργανισμός της γυναίκας. Σε ποσοστό 40 -50% υπάρχει κάποιο γενετικό σφάλμα που βρίσκεται στα γονίδια, το οποίο δημιουργεί τα ινομυώματα και καθορίζει και την ταχύτητα της ανάπτυξής τους.

Τα ινομυώματα περιέχουν στην επιφάνεια των κυττάρων τους “υποδοχείς”. Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, που είναι οι γυναικείες ορμόνες, συνδέονται με τους “υποδοχείς” και δίνουν εντολή για αύξηση των ινομυωμάτων. Ανάλογα με τον αριθμό των υποδοχέων στην επιφάνεια των ινομυωμάτων καθορίζεται και η ταχύτητα της ανάπτυξής τους. Ο αριθμός των υποδοχέων στην επιφάνεια των κυττάρων, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, καθορίζεται γενετικά. Μετά την εμμηνόπαυση μειώνονται οι γυναικείες ορμόνες, οπότε σταματάει και η ανάπτυξη των ινομυωμάτων, τα οποία συρρικνώνονται.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Συνήθως τα μικρά ινομυώματα δεν προκαλούν καμία ενόχληση και βρίσκονται τυχαία με τον υπέρηχο κατά τη διάρκεια της γυναικολογικής εξέτασης. Σε άλλες περιπτώσεις, προκαλούν αύξηση της ροής του αίματος της περιόδου, η οποία δημιουργεί αναιμία. Κάποιες φορές προκαλούν υπογονιμότητα σε ζευγάρια που προσπαθούν για εγκυμοσύνη.

Τα ινομυώματα, όταν διαγνωστούν, πρέπει να παρακολουθούνται με υπέρηχο κάθε 6 μήνες. Αν το μέγεθός τους ξεπεράσει τα πέντε εκατοστά, ειδικά τα τοιχωματικά, πρέπει να αφαιρούνται, καθώς επίσης και όταν δείχνουν αυξητική τάση μετά την εμμηνόπαυση.

Διαφοροδιάγνωση πρέπει να γίνεται με την αδενομύωση η οποία μπορεί να προκαλέσει αιμορραγίες. Η διαφορά είναι ότι στην αδενομύωση δεν πρόκειται για μια συγκεκριμένη μάζα, αλλά αφορά σε όλο το τοίχωμα της μήτρας. Ο καλύτερος τρόπος, σε περίπτωση δυσκολίας διάγνωσης ή αμφιβολίας, είναι η μαγνητική τομογραφία (MRI). Η στατιστική πιθανότητα εξαλλαγής των ινομυωμάτων ή της αδενομύωσης σε κακοήθεια υπολογίζεται σε λιγότερο από ένα στα χίλια περιστατικά (<0,001%).

ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ

Τα ινομυώματα αφαιρούνται πριν από την κύηση όταν:

• Λόγω μεγέθους, καθώς παραμορφώνουν την ενδομήτρια κοιλότητα.
• Προβάλλουν μέσα στην κοιλότητα του ενδομητρίου.
• Αν η γυναίκα είχε προηγούμενες αποβολές.
• Αν υπάρχουν προηγούμενες αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης.
• Αν είναι περισσότερα των 3-5 και διαταράσσουν την αρχιτεκτονική του μυομητρίου, δηλαδή του τοιχώματος της μήτρας.

ΚΥΗΣΗ

Η γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος 6 μήνες μετά από χειρουργική ή λαπαροσκοπική αφαίρεση ινομυώματος. Η έκβαση της κύησης όταν υπάρχει ινομύωμα – ινομυώματα συνήθως είναι ομαλή. Αν η διάγνωση γίνει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η αντιμετώπιση είναι μόνο παρακολούθηση. Η αφαίρεσή τους αντενδείκνυται κατά την καισαρική τομή. Σπανίως, αν είναι μεγάλα, μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία κατά τη διάρκεια της κύησης ή μετά τον τοκετό. Οι παλίνδρομες κυήσεις του πρώτου τριμήνου δεν προκαλούνται από την ύπαρξη ινομυωμάτων.

ΤΟΚΕΤΟΣ

Συνήθως, όταν τοιχωματικά ινομυώματα μεγαλύτερα των 4-5 εκατοστών αφαιρούνται, σωστό είναι ο τοκετός να γίνεται με καισαρική τομή. Εξαίρεση αποτελούν τα υποορογόνια ή μισχωτά ινομυώματα, δηλαδή εκτός μήτρας, όπου δε χρειάζεται να κοπεί το μυϊκό τοίχωμα της μήτρας.

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Είναι γνωστό ότι τα ινομυώματα κατά την εμμηνόπαυση συρρικνώνονται. Υπάρχουν ενέσεις που προκαλούν ψευδο-εμμηνόπαυση, συρρικνώνουν τα ινομυώματα για μικρό χρονικό διάστημα (6 μήνες) μετά το οποίο επανέρχονται στο αρχικό τους μέγεθος. Επίσης, οι θεραπείες αυτές κατά τη διάρκεια της χορήγησής τους συνοδεύονται από παρενέργειες, όπως εφιδρώσεις, εκνευρισμό, κατάθλιψη και μείωση της οστικής μάζας.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗ

Η επιλεγόμενη σήμερα θεραπεία για όλα τα ινομυώματα, είναι η λαπαροσκόπηση. Στην λαπαροσκόπηση χειρουργούμε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και σε ένα ανοιχτό χειρουργείο. Η διαφορά είναι ότι δεν ανοίγουμε την κοιλιά, δεν βάζουμε κομπρέσες οι οποίες τραυματίζουν τα εσωτερικά όργανα (συμφύσεις), δεν ακουμπάμε τα εσωτερικά όργανα με τα χέρια μας – γάντια (συμφύσεις) και τέλος δεν έχουμε ανοιχτή κοιλιά εκτεθειμένη στον ατμοσφαιρικό αέρα (αφυδάτωση ιστών – μολύνσεις – συμφύσεις).

Λαπαροτομία (ανοιχτό χειρουργείο) γίνεται όταν έχουμε :

• Ινομυώματα μεγαλύτερα των 9-10 εκατοστών.
• Συνολικό αριθμό μεγαλύτερο των 5-6.
• Πολλές προηγούμενες επεμβάσεις με ανοιχτά χειρουργεία αποτελούν μια σχετική αντένδειξη, λόγω πιθανής ύπαρξης εκτεταμένων συμφύσεων.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ

• Αισθητικό αποτέλεσμα.
• Μεγέθυνση του εγχειρητικού πεδίου.
• Μειωμένη αιμορραγία (σπάνιες μεταγγίσεις αίματος)
• Μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος.
• Ταχύτερη επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες.
• Μια μόνο ημέρα νοσηλεία στο νοσοκομείο.
• Λιγότερες συμφύσεις στο εσωτερικό του οργανισμού, γεγονός που σημαίνει καλύτερη γονιμότητα σε άτοκες γυναίκες.

Η νάρκωση κατά τη διάρκεια της επέμβασης είναι γενική διότι τοποθετείται αέριο στην κοιλιά για διάταση των τοιχωμάτων της, που δυσκολεύει την αναπνοή. Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η μηχανική υποστήριξη κατά τη διάρκεια του χειρουργείου.

ΥΣΤΕΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

Τα εσωτερικά ινομυώματα (υποβλεννογόνια), τεμαχίζονται σε μικρά κομμάτια διαμέσου του τράχηλου της μήτρας με ένα ενδοσκοπικό εργαλείο, το υστεροσκόπιο. Το υστεροσκόπιο εισάγεται από τον τράχηλο απευθείας στην ενδομητρική κοιλότητα. Με χρήση ειδικών υγρών για διάταση της μήτρας διενεργείται διατομή του ινομυώματος κάτω από οπτικό έλεγχο. Οι κίνδυνοι να προκληθεί βλάβη στη μήτρα με αυτόν τον τρόπο είναι ελάχιστοι. Η επέμβαση απαιτεί ολική αναισθησία, αλλά όχι τόσο βαθιά όσο απαιτείται στη λαπαροσκόπηση. Η ασθενής μπορεί να φύγει από την κλινική την ίδια μέρα και να επιστρέψει άμεσα στις δραστηριότητές της.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Είναι οι ίδιες ή και λιγότερες, από αντίστοιχα ανοιχτά χειρουργεία. Δηλαδή, λιγότερες γυναίκες χρειάζονται μετάγγιση και λιγότερες γυναίκες παθαίνουν μετεγχειρητικές λοιμώξεις και πυρετούς σε σχέση με τα ανοιχτά χειρουργεία. Αυτό είναι λογικό γιατί οι τραυματικές επιφάνειες είναι πολύ μικρότερες με την λαπαροσκοπική τεχνική.

Συνήθη ενοχλήματα μετά την επέμβαση
Οι περισσότερες γυναίκες βλέπουν αίμα μετά το χειρουργείο, και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό. Φυσιολογικό είναι και το φούσκωμα όπως και ένα βάρος χαμηλά, το οποίο παραμένει για 1–2 εβδομάδες. Πόνοι δεξιά και αριστερά, όπως και ψηλά στο στήθος, δε μας ανησυχούν. Λίγη διάρροια, επίσης, μπορεί να υπάρξει μετά από το χειρουργείο, η οποία σταματάει σε μια – δυο ημέρες. Ο πυρετός, όμως, έστω και δέκατα, δεν είναι φυσιολογικό και καλό είναι να επικοινωνούμε με τον γιατρό.

Η περίοδος μετά την αφαίρεση
Η περίοδος συνεχίζει φυσιολογικά μετά την επέμβαση και με την ίδια συχνότητα, ενώ η ποσότητα της μειώνεται διαδοχικά μέσα σε δύο περίπου κύκλους στα φυσιολογικά επίπεδα. Αν το ινομύωμα βρίσκονταν μέσα στην μήτρα, τότε η αιμορραγία σταματάει άμεσα μετά την επέμβαση.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

• Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας. Αναλόγως της θέσης και του μεγέθους τους μπορούν να προκαλέσουν μητρορραγίες και στειρότητα.
• Αποτελούν την πιο συνηθισμένη παθολογία των γυναικολογικών παθήσεων, καθώς το 40-50% γυναικών δημιουργούν ινομυώματα.
• Είναι γενετικής προέλευσης.
• Η πιθανότητα κακοήθειας σε ινομυώματα είναι σπανιότατη.
• Σχεδόν όλα τα ινομυώματα χειρουργούνται ενδοσκοπικά (Λαπαροσκόπηση ή Υστεροσκόπηση).
• Οι μετεγχειρητικές επιπλοκές, όπως δημιουργία συμφύσεων ή απώλεια αίματος, είναι λιγότερες στη λαπαροσκόπηση σε σχέση με τα ανοιχτό χειρουργείο.
• Τοιχωματικά ινομυώματα μεγαλύτερα των 5 εκατοστών που πιέζουν την κοιλότητα σε γυναίκες με υπογονιμότητα, πρέπει να αφαιρούνται.
• Ινομυώματα εντός της κοιλότητας της μήτρας, μεγέθους άνω του 1 εκατοστού, πρέπει να αφαιρούνται υστεροσκοπικά.