ΚΥΣΤΕΙΣ ΩΟΘΗΚΗΣ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΥΣΤΗ ΤΗΣ ΩΟΘΗΚΗΣ;
Η κύστη που αναπτύσσεται σε μία ωοθήκη είναι ουσιαστικά ένας σάκος γεμάτος με υγρό. Ανάλογα με το είδος της κύστης το υγρό μπορεί να είναι διαφανές και υδαρό, μέχρι παχύρρευστο και κολλώδες. Οι κύστεις στις ωοθήκες είναι ένα εξαιρετικά συχνό φαινόμενο και στη συντριπτική πλειοψηφία τους πρόκειται για καλοήθεις σχηματισμούς οι οποίοι τις περισσότερες φορές δεν προκαλούν καθόλου συμπτώματα.
Άλλες πάλι μπορεί να προκαλούν πόνο και αίμα εκτός περιόδου. Για ορισμένες από αυτές δε απαιτείται κάποια θεραπευτική παρέμβαση γιατί μπορεί να υποχωρήσουν μόνες τους. Για άλλους τύπους μπορεί να είναι απαραίτητη η χειρουργική τους αφαίρεση.
Ορισμένες βέβαια από αυτές μπορεί να είναι κακοήθεις ή να εξελιχθούν στην πορεία σε καρκίνο. Το μέγεθός τους ποικίλει από λίγα χιλιοστά έως αρκετά εκατοστά.
ΠΟΣΩΝ ΕΙΔΩΝ ΚΥΣΤΕΙΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ;
Οι τύποι είναι αρκετοί και περιλαμβάνουν τους παρακάτω:
Λειτουργικές κύστεις: πρόκειται για τον πιο συχνό τύπο. Αναπτύσσονται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας (γυναίκες που έχουν ακόμη περίοδο και μπορούν να τεκνοποιήσουν) όταν διαταράσσεται η εξέλιξη του ωοθυλακίου άρα και η ίδια η ωορρηξία. Υπάρχουν τρείς υποκατηγορίες:
Ωοθυλακικές κύστεις: ένα ωοθυλάκιο ορισμένες φορές μπορεί να διογκωθεί και να γεμίσει με υγρό. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει συχνά σε γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά δισκία.
Κύστεις ωχρού σωματίου: οι κύστεις αυτές δημιουργούνται όταν το ωχρό σωμάτιο που βρίσκεται στην ωοθήκη γεμίσει με υγρό ή αίμα. Όταν το περιεχόμενό του είναι αιματηρό, αναφερόμαστε σε αιμορραγική κύστη.
Ωχρινικές κύστεις: σε αντίθεση με τις κύστεις του ωχρού σωματίου οι κύστεις αυτές δημιουργούνται χωρίς να έχει προηγηθεί απαραίτητα ωορρηξία. Αυτό συμβαίνει λόγω διαταραχής των επιπέδων των ορμονών.
Όλες οι παραπάνω κύστεις μπορούν να μεγαλώσουν και φτάσουν σε διάμετρο περίπου τα 5-7 εκατοστά. Συνήθως δεν απαιτείται κάποια θεραπεία καθώς σε διάστημα λίγων μηνών μειώνονται σε μέγεθος και υποχωρούν. Στην περίπτωση που επιμένουν, μπορεί να γίνει χρήση αντισυλληπτικών.
Δερμοειδείς κύστεις (καλόηθες τεράτωμα): οι δερμοειδείς κύστεις μπορεί να εμφανιστούν σε γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας, αλλά συνήθως σχηματίζονται σε νεαρές γυναίκες. Το μέγεθός τους μπορεί να είναι αρκετά μεγάλο, αλλά συνήθως δεν υπερβαίνουν τα 5-6 εκατοστά. Το περιεχόμενό τους είναι συνήθως σμίγμα, αλλά μπορεί να περιέχουν επίσης ιστούς όπως οστά, τρίχες, χόνδρο ακόμη και δόντια. Πολλές φορές μπορεί να υπάρχει οικογενειακό ιστορικό.
Κυσταδενώματα: τα κυσταδενώματα αναπτύσσονται από τα κύτταρα που δημιουργούν το εξωτερικό περίβλημα της ωοθήκης (το επιθήλιο). Υπάρχουν πολλοί τύποι κυσταδενωμάτων. Το ορώδες κυσταδένωμα είναι γεμάτο ορώδες, λεπτόρρευστο υγρό, ενώ το βλεννώδες κυσταδένωμα περιέχει παχύρρευστο υγρό. Συνήθως είναι καλοήθεις σχηματισμοί, αλλά ορισμένα από αυτά έχουν την πιθανότητα να εξελιχθούν σε κακοήθεια.
Κύστεις ενδομητρίωσης: η ενδομητρίωση είναι μία κατάσταση στην οποία ιστός του ενδομητρίου (του εσωτερικού περιβλήματος της μήτρας) βρίσκεται σε περιοχές εκτός της μήτρας. Στην περίπτωση που ενδομήτριο εντοπίζεται σε κάποια από τις ωοθήκες, γεμίζει με αίμα κατά τη διάρκεια της περιόδου και σχηματίζει έτσι τη σοκολατοειδή κύστη. Ουσιαστικά πρόκειται για συσσώρευση αίματος για αρκετό διάστημα και εξαιτίας αυτού η κύστη παίρνει αυτό το βαθύ, καφέ χρώμα. Είναι καλοήθεις καταστάσεις.
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: ουσιαστικά δημιουργείται από διαταραχή στον ορμονικό προφίλ της γυναίκας, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται πολλές, μικρές κύστεις. Οι κύστεις αυτές όμως στην πραγματικότητα είναι ανώριμα ωάρια και όχι ένας νέος σχηματισμός στις ωοθήκες.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ;
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, οι περισσότερες κύστεις των ωοθηκών είναι καλοήθεις και συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα. Ωστόσο, η παρουσία μιας κύστης στην ωοθήκη, ιδιαίτερα όταν αυτή έχει μεγάλο μέγεθος, μπορεί να προκαλέσει:
- Πόνο και δυσφορία στο κατώτερο κοιλιακό τοίχωμα. Ο πόνος μπορεί να είναι σταθερός ή παροδικός και να ξεκινάει η να αυξάνεται με τη σεξουαλική επαφή.
- Διαταραχές στην περίοδό σας, τόσο στη σταθερότητα του κύκλου και την ποσότητα του αίματος όσο και στην διάρκειά της.
- Ρήξη της κύστης ή αιμορραγία εντός αυτής.
- Συστροφή της κύστης γύρω από τον «εαυτό» της, χάνοντας έτσι την αιμάτωσή της. Αυτό προκαλεί ξαφνικό, έντονο πόνο στο κατώτερο κοιλιακό τοίχωμα. Αυτή η κατάσταση είναι η συχνότερη επιπλοκή.
➢ Μία ευμεγέθης κύστεις μπορεί να προκαλεί πιεστικά φαινόμενα στα γύρω όργανα, όπως στην ουροδόχο κύστη ή στον πρωκτό, δημιουργώντας έτσι συχνοουρία και δυσκοιλιότητα.
➢ Σπάνια, ορισμένοι τύποι κύστεων, λόγω των κυττάρων από τα οποία αποτελούνται, συμπεριφέρονται σαν αδένες και παράγουν διάφορες ορμόνες. Με αυτό το μηχανισμό προκαλούνται ενδοκρινικές διαταραχές.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ;
Επειδή οι περισσότερες κύστεις είναι ασυμπτωματικές, η ανακάλυψή τους γίνεται συνήθως τυχαία κατά τη γυναικολογική εξέταση και το υπερηχογράφημα.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΡΑΠΕIΑ;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν η κύστη έχει μικρό μέγεθος, χρειάζεται απλή παρακολούθηση με υπερηχογράφημα, γιατί όπως είπαμε, υπάρχει η τάση να υποχωρεί αυτόματα σε μερικές εβδομάδες.
Αν όμως η κύστη έχει μέγεθος πάνω από 5 εκατοστά, με τάση να αυξάνεται πρέπει να διενεργείται διερευνητική λαπαροσκόπηση και να γίνεται πλήρης αφαίρεση της κύστης. Στη συνέχεια, ο ιστός που έχουμε αφαιρέσει μπορεί να εξεταστεί ιστολογικά για να αποκλειστεί κάποια περίπτωση κακοήθειας.